Vrijheid kost een Fortuyn

Hoe snel kan het gaan? Nog geen half jaar geleden was meneer Fortuyn nog een onbekende bij het grote Nederlandse publiek. Daarna was hij het die de gevestigde politici een 'oorveeg van eigen bodem' gaf en het publiek bijkans in extase bracht. Met de leefbaar Nederland partij als vliegwiel stuwde hij zijn eigen populariteit op tot ongekende hoogte (met dank aan de media die eindelijk iets 'nieuws' te melden had) en een historische verkiezingsuitslag lag in het verschiet.

Hoe snel kan het gaan? Nederland leek nog erg veel op Nederland totdat er zich vliegtuigen in de WTC torens boorde, waarna alles anders leek. Zo kreeg de gevestigde politiek klap na klap, uitte het publiek zijn onvrede, werd het succes van paars binnen luttele maanden een puinhoop, met als triest slot de conclusie dat Nederland geen verrassingen meer kent; al het ondenkbare kan ook hier gebeuren. De 'Kennedy-dood' van Fortuyn was de laatste verrassing. In ieder geval, zo lijkt het. Maar ja, als je weet hoe snel het kan gaan...

Dat een demissionair kabinet bijna tot uitstel van de verkiezingen besluit, dat de politici besluiten tot doorgang van de verkiezingen, maar dat er informatieve radiostilte moet zijn, is natuurlijk ook best wel verrassend, maar lang niet zo spectaculair, en zo aan het oog ontglipt. Dat Fortuyn aanhangers Melkert een moordenaar noemen en dat ondertussen op lokaal niveau extreem rechtse groeperingen openlijk oproepen om de linkse beweging een finale stoot te geven is eigenlijk ook wel verrassend, maar ook niet verrassend genoeg om verontrustend te zijn. En dat vind ik op zijn zachtst gezegd zeer verontrustend.

En als je weet hoe snel het kan gaan. Er kunnen al tientallen individuen in elkaar geslagen worden voordat de politie een adequaat beleid heeft geïmplementeerd ter voorkoming van dergelijke incidenten.
De nieuwe regeringsploeg kan nog zo stront hun best doen, maar toch kunnen nog meer mensen het gevoel krijgen dat er iets niet in orde is, waardoor het vertrouwen tegenover de overheid (en daarmee tegenover de rechtsstaat) in nog sneller tempo zal afbrokkelen. Zo zal de beste regeringsploeg nog steeds het deksel hard op de neus krijgen.
Dergelijke sociale gebeurtenissen houden mensen lang bezig, Nederland zal nog zeker tot het eind van het jaar veelvuldig over Pim Fortuyn spreken. En ondertussen, Als je weet hoe snel dat het kan gaan, kan een land als Irak al veroverd zijn.

Soms wordt ik wel een beetje angstig van de overmoedigheid die ontstaat na een lange periode van apathie. Ineens moeten alle mogelijke oplossingen een kans krijgen terwijl niet lang daarvoor zelfs de goede mogelijkheden niet eens altijd aan bod kwamen.
Bij de meeste conflicten zie je iedereen tegen elkaar schreeuwen en druk doen, allemaal met het idee de chaos een beetje te verminderen, maar door het geschreeuw en de drukte voegen zij slechts chaos toe, zonder dat zij dit enigszins van plan waren.

Uiteindelijk preekt men in Nederland over Nederland alsof het een ander land betreft. Na de moord op de onfortuinlijke politicus was de meest gebruikte opmerking er een van verbazing; "Dat het hier, in Nederland, mogelijk is".
Maar uiteraard is een pistool in Nederland even dodelijk als in Amerika of Nigeria. Wij bij het Vredesburo hadden dat in ieder geval al wat langer begrepen.

De Nederlander lijkt op zoek naar zijn identiteit. En nu begin ik me echt zorgen te maken. Uiteraard is er een tendens die vraagt om een verduidelijkte identiteit. Deze komt voort uit de voortgaande Europese integratie. Wij kunnen zonder morren accepteren dat wij Europees geld en Europese wetten krijgen, maar dat maakt ons nog geen Belg. Zolang alles
normaal gaat, is dit zeer eenvoudig op te houden. Zodra er vreemde dingen gebeuren is dit een stuk lastiger, waardoor er een vacuüm kan ontstaat; een vacuüm waarin een vraag centraal staat; wat nu? Er is al vaker geopperd door mensen die tot voor kort voor cynici versleten werden, dat de ontwikkeling van de Europese Unie zich mogelijk ontwikkeld naar een etnisch geografische federatie. Willen we dat, of zet dat de deur open naar etnische rangorde per regio?
De volkeren op de Balkan hebben, gedwongen door wanbeheer van hun leiders en onachtzaamheid van de internationale spelers, zich deze vraag ook moesten stellen. Achteraf weten wij dat zij die kozen voor de goede, positieve kant van de huidige situatie de eerste verliezers waren, al snel gevolg door hen die zich een nieuwe, onwennige, en vaak door anderen ingegeven identiteit hadden aangenomen. Iedereen was verliezer op enkele gure types na.
Nu kun je wel stellen dat wij anders zijn dan de volkeren op de Balkan maar dat zou ik graag willen bestrijden. We hebben allemaal een neus en een mond, we hebben allemaal een geschiedenis die op vele manieren te interpreteren is, we leven allemaal in een wereld die zich snel ontwikkeld, waarin we het relatief zeer goed hebben en die (vooral) door toedoen van buitenaf, beïnvloed wordt. Bovendien lijkt het er op dat we allemaal op zoek zijn naar onze identiteit, iets wat nog nooit zo omschreven is dat iedereen zich er in kan vinden. En voila, onrust op onze weg.

Wij moeten niet op zoek naar onze identiteit. Waarom zouden wij? Hebben wij dan ergens onze identiteit verloren? Of stelden wij zo weinig voor dat wij eigenlijk geen identiteit hadden? Het lijkt mij dat wij eerder kunnen trachten te besluiten wat onze prioriteit is. Daar kunnen wij dan onze besluitvorming op aanpassen. Onze identiteit zal dan doorschijnen zoals onze identiteit altijd heeft doorgeschenen in wat wij collectief doen, en altijd zal doorschijnen in de geschiedenis die daarna opgeschreven moet gaan worden.
En laten we alsjeblieft de toekomstige geschiedenis over laten aan de toekomstige geschiedschrijvers. Ons nu richten op de toekomst lijkt mij zinniger.