Koerdistan: het land (oost) Een nieuwe dag brengt ons een bezoek aan Hasan Keyf en Mor Gabriël Klooster in de provincie Mardin. Hasan Keyf is een grottenstad, op de top van een berg. De stad wordt niet meer bewoond sinds Ataturk zei, dat Turkije vanaf dit moment een modern land is en mensen dus niet in grotten wonen. Het is in 120 na Christus door de Romeinen gesticht. Bovenop de steile rots ligt de vesting die ook wel 'het slot der vergetelheid' werd genoemd, omdat het uitspreken van de naam verboden was. Erger is het feit dat Turkije een dam 80 kilometer zuidelijker wil aanleggen die Hasan Keyf volledig onder water zal zetten. Niet alleen is dit een enorme aderlating voor het culturele erfgoed, maar ook een probleem voor de waterhuishouding in de regio. Mijn reisgenoot Mark richt zijn afstudeerproject op de waterhuishouding in deze gehele regio en vertelt mij dat Syrië en Irak op dit moment in een slechte positie zitten om te onderhandelen. Er is dus ruim baan voor de eigenzinnige opstelling van de Turkse staat, die nu al 50% van het water van de Eufraat gebruikt. Na vervolmaking van de dam in de Tigris zal Turkije ook 50% van het water uit deze rivier gebruiken, alvorens onderhandelingen met buurstaten geopend kunnen worden. Deze dag gaan we ook naar het Mor Gabriël klooster en naar Mardin. Het Mor Gabriël klooster is een opvallende vesting op de kale hoogvlakte, niet ver van Irak. Het klooster behoort tot de orde van de Assyriërs, een orthodox- christelijk gelieerde orde. We worden hartelijk ontvangen, krijgen een rondleiding (met graven van in zithouding begraven mensen) en uiteindelijk een gesprek met de patriarch. Dit gesprek is bovenal in de lokale taal. Men is namelijk erg blij dat jongeren uit Koerdistan interesse tonen in de leefstijl, gewoonte en opvattingen van de Assyriërs, zodat de aanwezigheid van enkele buitenlanders eigenlijk van minder belang is. De patriarch stelt diverse malen, dat de verschillende religies samen moeten optreden en elkaar niet moeten bevechten. Ook hier valt het me op dat vanuit de orthodox-christelijke beleving een sterke nadruk wordt gelegd op de eigen beleving van de religie, anders dan in het rooms-katholieke geloof, waar god de meester is en de burger niets meer dan een onderdaan. Ik bespeur hier eenzelfde houding als de patriarch van Sarajevo, die ook in een underdogpositie zit en van daaruit voor verdraagzaamheid en samenwerking opteert. In Mardin willen we gaan eten. Omdat er juist een Turkse nationale feestdag gaande is hangt de stad vol met borden die over de weg gespannen zijn met teksten zoals: 'Een goede Turk is iedere dag trots om Turk te zijn'. We voelen ons hier niet geheel op ons gemak, maar zoeken toch een plekje om te eten. Terwijl de meesten de menukaart voor het raam bekijken, zien we ook een krantenpagina hangen met daarop de patriarch, die we zojuist bezocht hebben, die samen met een imam en een politicus bij een publieksactiviteit aanwezig is. Ook in Bosnië werd de patriarch regelmatig opgetrommeld om aanwezig te zijn bij openbare activiteiten. Weigeren betekent dan een belediging die ten koste kan gaan van het reële bestaansrecht van de orde. In het zuidoosten loopt Koerdistan door tot in Iran en Irak, maar zo ver gaan we niet. Wij rijden terug naar Diyarbakir en slapen op een vreemd adres.   Lees verder >>>>